zondag, februari 16, 2025

Jouw online urban magazine

De kunst van vertalen: bruggen bouwen tussen culturen

Leuk om te lezen

Frans, de taal van liefde en revolutie. Het is fascinerend hoe woorden een brug kunnen slaan tussen culturen. Vertalingen zijn niet zomaar een woord-voor-woord omzetting. Nee, het gaat om veel meer dan dat. Ze kunnen deuren openen naar nieuwe werelden, nieuwe ideeën en nieuwe perspectieven. Het is alsof je een sleutel hebt tot een schatkist vol culturele rijkdommen.

Maar wat gebeurt er als die vertalingen niet helemaal kloppen? Dan kan het zomaar zijn dat je in een heel andere wereld belandt dan je had verwacht. Stel je voor dat je een Franse film kijkt met ondertiteling die net niet helemaal correct is. Je mist de nuances, de kleine grapjes, de culturele verwijzingen. En dan voelt het alsof je naar een schilderij kijkt door een beslagen raam. Je ziet wel iets, maar het echte beeld blijft verborgen.

Vertalers hebben dus een belangrijke taak. Ze zijn de bruggenbouwers tussen culturen. Ze zorgen ervoor dat we elkaar kunnen begrijpen, zelfs als we niet dezelfde taal spreken. En dat is iets heel bijzonders. Want in een wereld waar misverstanden vaak de oorzaak zijn van conflicten, zijn vertalingen een vredesduif in de vorm van woorden.

Cultuurbotsingen en misverstanden vermijden

Een vertaling is dus meer dan alleen woorden omzetten. Het gaat ook om cultuur begrijpen en overbrengen. Iedereen heeft wel eens zo’n moment gehad waarop ze dachten: “Wacht even, dat bedoel ik niet!” Dat is precies het risico bij verkeerde vertalingen. Een klein foutje kan grote gevolgen hebben. Stel je voor dat je in Parijs bent en je bestelt een ‘croissant’ maar je krijgt een ‘crêpe’. Zelfs zoiets kleins kan al voor verwarring zorgen.

Er zijn talloze voorbeelden van cultuurbotsingen door verkeerde vertalingen. Denk aan bedrijfsnamen die in andere talen iets heel anders betekenen (en vaak niet iets goeds). Of politieke toespraken die totaal verkeerd worden begrepen omdat een woord net verkeerd is vertaald. Dat soort dingen kunnen leiden tot diplomatieke spanningen of gewoon hilarische situaties, afhankelijk van hoe je het bekijkt.

Maar gelukkig zijn er manieren om dit te voorkomen. Goede vertalers verdiepen zich in de cultuur waarvoor ze vertalen. Ze begrijpen niet alleen de taal, maar ook de achtergrond, de geschiedenis en de gewoontes van de mensen voor wie ze werken. En dat maakt het verschil tussen een goede en een slechte vertaling.

De uitdagingen van taalnuances

Taal zit vol met nuances. Een woord kan verschillende betekenissen hebben afhankelijk van de context waarin het wordt gebruikt. En dit maakt vertalen soms tot een echt mijnenveld. Neem bijvoorbeeld het Franse woord ‘chez’. Het betekent eigenlijk ‘bij’, maar in context kan het zoveel meer betekenen, zoals ’thuis’ of zelfs ‘bedrijf’. Dus hoe vertaal je dat zonder dat de betekenis verloren gaat?

Dan heb je ook nog idiomen en gezegden. Die zijn vaak het lastigst om te vertalen omdat ze zo cultureel gebonden zijn. Stel je voor dat iemand in Frankrijk zegt: “Il pleut des cordes.” Letterlijk vertaald betekent dit “Het regent touwen.” Maar wat ze eigenlijk bedoelen is “Het giet.” Als je zoiets letterlijk vertaalt, krijg je rare blikken.

Dit vraagt dus echt om creativiteit en diepgaande kennis van beide talen en culturen. Een goede vertaler weet hoe hij of zij deze idiomen kan omzetten naar iets wat begrijpelijk is voor de doelgroep zonder dat de oorspronkelijke charme verloren gaat. En dat is een kunst op zich.

Idiomen en gezegden vertalen

Idiomen en gezegden zijn vaak de kers op de taart in elke taal. Ze geven kleur en leven aan gesprekken. Maar hoe breng je diezelfde kleur over in een andere taal? Neem het Nederlandse gezegde “Een koekje van eigen deeg”. In het Frans zou je zeggen “Le retour du bâton”, wat letterlijk vertaald “De terugkeer van de stok” betekent. Heel anders toch?

Het probleem is dat idiomen vaak diep geworteld zijn in culturele ervaringen en geschiedenis. Dus als je ze letterlijk vertaalt, verlies je vaak de betekenis of komt het gewoon raar over. Daarom moeten vertalers vaak op zoek naar equivalenten die dezelfde boodschap overbrengen maar dan begrijpelijk zijn voor het nieuwe publiek.

En soms bestaat er gewoon geen equivalent! Wat doe je dan? Dan moet je creatief zijn en misschien zelfs uitleg geven om ervoor te zorgen dat het duidelijk is wat er bedoeld wordt. Dit vergt niet alleen taalkundige vaardigheden maar ook veel culturele empathie.

Technologische hulpmiddelen: vriend of vijand?

In deze moderne tijd hebben we natuurlijk ook technologische hulpmiddelen zoals Google Translate en andere vertaalapps. Handig toch? Zeker, tot op zekere hoogte wel. Ze kunnen snel eenvoudige zinnen vertalen en zijn handig als je even snel iets moet weten. Maar vertrouw er niet te veel op voor belangrijke documenten of gesprekken!

Deze tools missen vaak de nuances en context die menselijke vertalers wel begrijpen. Stel je voor dat je een contract laat vertalen door een machine en er staat ineens iets heel anders dan bedoeld was! Dat kan ernstige gevolgen hebben.

Bovendien, technologie kan nooit echt begrijpen wat mensen voelen of bedoelen tussen de regels door (tenminste nog niet). Dus hoewel technologische hulpmiddelen zeker hun plaats hebben in het vertaalproces, zullen menselijke vertalers altijd nodig blijven om die bruggen te blijven bouwen tussen culturen.

Recente berichten

Bespaar water en energie met slimme vaatwassers en ontharders

De horeca-industrie draait om efficiëntie en duurzaamheid. Niemand wil onnodig veel water verspillen, zeker niet als er manieren zijn...

Gerelateerde berichten